Όταν οι τοίχοι μιλούν!

Η Εισαγωγή περιγράφει τον ρόλο που παίζουν οι αφίσες στην ευρωπαϊκή δημόσια ζωή και ενθαρρύνει τους επισκέπτες να αναρωτηθούν πάνω στους διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να προσεγγίσουμε την ήπειρο, τόσο γεωγραφικά, όσο και εννοιολογικά.

Το τμήμα Οχλαγωγή και Ομόνοια ιχνηλατεί την αποστολή των αφισών, συνεργών και μαρτύρων στις ιδεολογικές ζυμώσεις και αντιπαραθέσεις που διαμόρφωσαν την ευρωπαϊκή ιστορία από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και έπειτα. Ο τίτλος παραπέμπει στις αντιπαλότητες και στις εντάσεις που χαρακτηρίζουν τις ιδεολογικές συγκρούσεις και τις ένοπλες συρράξεις στην Ευρώπη στη διάρκεια του 20ού αιώνα, αλλά, από την άλλη, μιλά επίσης και για τη βούληση συνεργασίας και προόδου μέσα από ειρηνικές και αμοιβαίες προσπάθειες.

Το επόμενο τμήμα, Φράγματα και Ζεύγματα, εξετάζει τον διττό χαρακτήρα των συνόρων, το γεγονός ότι μπορεί να είναι εξίσου υπαρκτά και νοητά, τεχνητά ή φυσικά εμπόδια. Η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο των συνεχιζόμενων συζητήσεων περί μετανάστευσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη μία, εθνικής κυριαρχίας και προστατευτισμού από την άλλη. Μπορεί κανείς να την δει και ως καταφύγιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και ως άξενο φρούριο. Πολιτιστικά γεγονότα και αθλητικές εκδηλώσεις, φεστιβάλ και εκθέσεις θέλουν να αντικαθρεφτίσουν μια ιδεατή κοινωνία και να συμβάλουν στην οριοθέτηση του τι σημαίνει να είσαι Ευρωπαίος στην κοινωνική, πολιτισμική, οικονομική και ιδιωτική ζωή.

Στο τμήμα Κινητοποίηση και Διαμαρτυρία, οι αφίσες της εξέγερσης εξετάζονται ως εξιδανικευμένοι δίαυλοι έκφρασης πολιτικών αιτημάτων και ως πολύτιμοι μάρτυρες του αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η συγκεχυμένη συνύπαρξη πολιτικών αιτημάτων ολοένα και μεγαλύτερης διαφοροποίησης, τα συγκρουόμενα συμφέροντα και οι αντιμαχόμενες ιδέες περί ισότητας στην μεταπολεμική Ευρώπη, όλα είναι αποτέλεσμα της πολυφωνίας και της πόλωσης που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη κοινωνία.

Το τελευταίο τμήμα της έκθεσης έχει τίτλο Και μετά την αφίσα; και διερωτάται πάνω στον ρόλο των αφισών σήμερα και στο μέλλον. Παρά τα ψηφιακά κατορθώματα του 21ου αιώνα, οι αφίσες εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για να επηρεάσουν τη συμπεριφορά και την ιδεολογική μας στράτευση. Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει έργα τέχνης, διότι η τέχνη έχει συχνά την ικανότητα να μας προτρέπει να αναλογιστούμε τα της ύπαρξής μας, τόσο της δικής μας, όσο και των γύρω μας.

Europa Regina (Βασίλισσα Ευρώπη)

Johannes Putsch (1516–1542)

Τιρόλο, Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, 1534

Museum Retz, Αυστρία

Europa!

Carmen Moreno (γεν. 1964)

Αφίσα για τις Ευρωεκλογές

Ισπανία/Κάτω Χώρες, 1999

Istanbul bye bye! (Αντίο Κωνσταντινούπολη!)

Uwe Loesch (γεν. 1943)

Γερμανία, 2006

Britons [Lord Kitchener] wants You. Join Your Country’s Army! (Βρετανοί, ο Λόρδος Kitchener σας καλεί. Καταταχτείτε στον στρατό της πατρίδας σας!)

Alfred Leete (1882–1933)

Ηνωμένο Βασίλειο, 1914

Ακριβές αντίγραφο

Imperial War Museum, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο

Dan Mladosti (Ημέρα Νεολαίας)

Novi kolektivizem (NK)

Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σλοβενίας, Γιουγκοσλαβία, 1987

Einheit Europas so oder so (Ενωμένη Ευρώπη, έτσι ή έτσι)

Φιλοευρωπαϊκή, αντικομμουνιστική αφίσα

υπογεγραμμένη με τα αρχικά M G

Δυτική Γερμανία, γύρω στο 1950

Europe – All Our Colours to the Mast (Ευρώπη - όλες μας οι σημαίες στους ιστούς)

Reyn Dirksen (1924–1999)

Πρώτο βραβείο διαγωνισμού

Κάτω Χώρες, 1950

Rakennetaan Eurooppaa ydhessä (Οικοδομώντας μαζί την Ευρώπη)

Σχεδιαστής: FreeForm

Εορταστική αφίσα για τα 40 χρόνια από τη Συνθήκη της Ρώμης.

Βέλγιο, 1997

Frontières = Répression

(Σύνορα = καταστολή)

Atelier populaire

Παρίσι, Γαλλία, Μάιος 1968

Trans Europ Express verbindet 70 Städte Europas

(Το Trans Europ Express συνδέει 70 πόλεις στην Ευρώπη)

Jan Rodrigo (1921–2013)

Κάτω Χώρες, 1957

Le- és felszállásnál legyünk körültekintőek

(Προσοχή κατά την επιβίβαση και την αποβίβαση από την αμαξοστοιχία)

Ουγγαρία, 1964

Europe. Fly Irish Air lines

(Ευρώπη. Πετάξτε με τις Ιρλανδικές Αερογραμμές)

Piet Sluis (1929–2008)

Ιρλανδία, γύρω στα 1955

Ολυμπιακοί Αγώνες, Βερολίνο 1936

Franz Theodor Würbel (1858 –1943)

Γερμανία, 1936

Παναγία Βρεφοκρατούσα με φωτοστέφανο στα χρώματα του ουράνιου τόξου

Elżbieta Podleśna (γεν. 1968)

Πολωνία, 2019

Je suis Charlie

(Είμαι Charlie)

Joachim Roncin (γεν. 1976)

Γαλλία, 2015

Voice of democracy in danger!

(Η φωνή της δημοκρατίας κινδυνεύει!)

Doğan Arslan

Τουρκία/Σλοβακία, 2018

Καρδιογράφημα [Σεισμογράφος]

Czeslaw Bielecki (γεν. 1948)

Πολωνία, 1980

Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk, Πολωνία

Frieden ist möglich!

(Η ειρήνη είναι εφικτή!)

Wolfgang Janisch

Ανατολική Γερμανία, 1988

Stiftung Haus der Geschichte, Zeitgeschichtliches Forum Leipzig, Γερμανία

Συνέντευξη με τον Rab Harling σχετικά με τη σειρά φωτογραφιών με τίτλο «Abandon your Dreams» (Εγκατάλειψε τα όνειρά σου). Κινηματογραφήθηκε από το στούντιο «Shosho» για την περιοδική έκθεση του Σπιτιού της Ευρωπαϊκής Ιστορίας «Όταν οι τοίχοι μιλούν! Αφίσες - διαφήμιση, προπαγάνδα, διαμαρτυρία».

Commercial Road

(Εμπορικός δρόμος)

Rab Harling (γεν. 1972)

Λονδίνο, Μ. Βρετανία, 2009-2010/2022

Abandon Your Dreams

(Ξεχάστε τα όνειρά σας)

Rab Harling (γεν. 1972)

Λονδίνο, Μ. Βρετανία, 2009-2010/2022

Abandon Your Dreams

(Ξεχάστε τα όνειρά σας)

Rab Harling (γεν. 1972)

Λονδίνο, Μ. Βρετανία, 2009-2010/2022

Rue du fort Bourbon, Luxembourg, 1998

(Οδός fort Bourbon, Λουξεμβούργο, 1998)

Jacques Villeglé (γεν. 1926)

Musées de la Ville de Luxembourg

Οι αφίσες λειτουργούν ως εργαλεία ενημέρωσης, διδασκαλίας, ακόμη και χειραγώγησης. Αποτελούν αντανάκλαση των κοινωνικών αντιπαραθέσεων στο όνομα των ιδεών, της εξουσίας ή του πλούτου και μετατρέπονται σε αντηχείο των πολιτών για κάθε λογής κοινωνικά, πολιτιστικά ή πολιτικά διακυβεύματα. Με άλλα λόγια, οι αφίσες μπορεί να διεκπεραιώνουν και να αποτυπώνουν τις ιδεολογικές συγκρούσεις στην Ευρωπαϊκή Ιστορία, εικονογραφώντας τα δεδομένα της στιγμής και παρέχοντάς μας ένα αρχείο που βρίθει από ευρωπαϊκές ιστορίες. Το θέμα λοιπόν αποτελεί κατάλληλο εργαλείο μάθησης για πολίτες και για νεότερους σπουδαστές εξίσου, με στόχο την ενίσχυση του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας και τη συμβολή στην μελέτη της ιστορικής εξέλιξης της «δημόσιας σφαίρας» στην Ευρώπη.

Το πρόγραμμα μάθησης με την ευκαιρία της έκθεσης «Όταν οι τοίχοι μιλούν» επιδιώκει να αποσπάσει ουσιαστική συμμετοχή του κοινού και να προτείνει ισχυρά γνωστικά στοιχεία που θα βοηθήσουν τους επισκέπτες να εντάξουν αυτές τις αφίσες στον ιστορικό τους χωροχρόνο. Από τη σύλληψη της ιδέας για μια αφίσα έως τον αντίκτυπo που έχει αυτή, ποιο είναι το ιστορικό πλαίσιο της αφίσας; Ποιος είναι ο δημιουργός της; Ποιο είναι το κοινό στο οποίο απευθύνεται; Το πρόγραμμα μάθησης είναι ένας χώρος που θα προσφέρει στους επισκέπτες μια πληθώρα γνωστικών προσεγγίσεων και προοπτικών. Αν μιλήσουμε τώρα για συγκεκριμένους χώρους διάδρασης, η έκθεση θα περιλαμβάνει:

Το διαδραστικό «Ας σχεδιάσουμε μαζί μια αφίσα!» προσκαλεί τους επισκέπτες να δημιουργήσουν τη δική τους αφίσα χρησιμοποιώντας οπτικά θραύσματα από ορισμένες αφίσες της έκθεσης, δημιουργώντας πρωτότυπα συνθήματα και ακολουθώντας σχεδιαστικούς κανόνες προκειμένου να είναι ισχυρή η αφίσα τους, έτοιμη να εκτεθεί σε οθόνη της έκθεσης.

«Βρείτε τα κοινά σημεία!»  -  Οι επισκέπτες καλούνται να οριοθετήσουν διακειμενικά αφίσες που για πρώτη φορά τις είδαν στην έκθεση.  Θα τους ζητηθεί να συνδέσουν την αφίσα με την σωστή ιστορική εικόνα που αναπαριστά το ιστορικό υπόβαθρο, τον δημιουργό ή το κοινό στο οποίο απευθύνεται, ένα παιχνίδι για όσους ονειρεύτηκαν ποτέ να γίνουν ιστορικοί.

«Οι τοίχοι μιλούν... εσύ τι λες;» θα αποτελέσει μια εισαγωγή στα γεγονότα-σταθμούς της Ευρωπαϊκής Ιστορίας για μαθητές Δημοτικού. Θα τεθεί επίσης ως ερώτημα το εάν μπορείς να εμπιστευτείς την εικόνα σε μια αφίσα ή όχι, σε μια προσπάθεια να δοθούν στους μαθητές κάποια κλειδιά για την κατανόηση εικόνων από το παρελθόν. Όσο για τους μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αυτοί θα μπορέσουν να αυξήσουν τις γνώσεις τους για την Ευρωπαϊκή Ιστορία μέσα από αφίσες που μιλούν για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη μετανάστευση, τις ευρωπαϊκές εκλογές, τις συγκρούσεις, καθώς και πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις.