Muzea badają historię śmieci w Europie

Dlaczego muzea miałyby się zajmować śmieciami? Temat śmieci traktujemy z lekceważeniem, ponieważ dotyczy czegoś, czego się pozbywamy i na co nie mamy ochoty patrzeć. Mimo to odpady to główny problem naszej epoki. Muzea, jako ośrodki badań, refleksji i debat, które łączą eksponaty i historie na przestrzeni czasu, są wyjątkowo dobrym miejscem, by podjąć temat śmieci.

W 2021 r. Dom Historii Europejskiej rozpoczął szeroko zakrojony projekt badawczy dotyczący odpadów w Europie: z perspektywy historycznej i pod kątem ich znaczenia jako wyznacznika zmian społecznych. Przygotowując wystawę czasową na temat śmieci Dom Historii podjął współpracę z jedenastoma muzeami z dziesięciu krajów w Europie. Są to muzea aktywne na szczeblu lokalnym i krajowym w dziedzinie historii naturalnej, etnologii, sztuki i archeologii. Wspólnie zastanawiają się, w jaki sposób ich zbiory, programy i praktyki mogą stać się zachętą do „pogadania o śmieciach” w sposób angażujący zwiedzających.

To ogólnoeuropejskie partnerstwo zaowocuje wspólną platformą internetową, która ma zostać uruchomiona na początku 2023 r., jednocześnie z inauguracją wystawy czasowej w Domu Historii Europejskiej w Brukseli. W tym samym czasie muzea partnerskie będą realizować w całej Europie wspólny program skierowany do odbiorców internetowych i osób odwiedzających muzea osobiście.

Partnerzy badają problem odpadów z perspektywy ponadnarodowej i transdyscyplinarnej pod kątem następujących tematów i celów:

ZBIORY: Związki między dyscyplinami i obiektami w różnych krajach dotyczące cech i znaczenia odpadów.

HISTORIE: Narracja skoncentrowana na ludziach – wywiady z przedstawicielami społeczności z całej Europy, aby zrozumieć ich stosunek do śmieci.

EKOSYSTEMY: Dzielenie się wiedzą i podnoszenie świadomości na temat obecności odpadów i ich wpływu na nasze otoczenie.

SIECI ODPADÓW: Łączenie wiedzy i praktyki – gospodarka odpadami w różnych językach, regionach, dyscyplinach i społecznościach.

AKTYWNE MUZEUM: Umieszczenie zrównoważonego rozwoju w centrum działalności muzeum dzięki wymianie najlepszych praktyk i zasobów.

Partnerzy

Austriackie Muzeum Sztuki Ludowej (Wiedeń, Austria)

Tu, w centrum Wiednia, jesteśmy otwarci na dyskusje o przeszłych i bieżących problemach kulturowych i społecznych. Interesuje nas dyskurs i praktyki, które na nowo analizują aspekty sprawiedliwości środowiskowej, społecznej i równości płci. Zastosowanie takiego podejścia do odpadów i śmieci oraz ogólnoeuropejska debata na ten temat są bardzo pożądane!

Estońskie Muzeum Narodowe (Tartu, Estonia)

Nasza stała wystawa (Encounters – Spotkania) i wystawy czasowe skupiają się również na współczesnym człowieku i środowisku. Historie z krajów bałtyckich umieszczone na dawnym lotnisku w Raadi, które przekształcono w Estońskie Muzeum Narodowe w Tartu, pozwalają nam też zajmować się wielkimi procesami i historią środowiska.

Fundacja Muzeum im. Ettore Guatellego (Ozzano Taro, Włochy)

Na przestrzeni lat w Muzeum im. Ettore Guatellego często zajmowaliśmy się kwestią ekologii, odpadów i śmieci. Wiosną 2022 roku otworzyliśmy wystawę pt. „Odpady: ludzie, rzeczy i miejsca”. Porusza ona tematy, które już Ettore Guatelli uważał za godne uwagi, ale z dzisiejszego punktu widzenia.

Muzeum Kultur Europejskich – Muzea narodowe w Berlinie (Niemcy)

W 2019 roku wypracowaliśmy w MEK koncepcję zbiorów, w której zidentyfikowaliśmy obszary zainteresowania stanowiące podstawę tematycznego rozwoju kolekcji i wystaw MEK w najbliższych latach. Zrównoważony rozwój to jeden z obszarów zainteresowania, który stanowi odpowiedź na ważny obecnie problem społeczny: codzienna praktyka zachowywania i wyrzucania, a także naprawiania, recyklingu i ponownego wykorzystywania.

Muzeum Historii Najnowszej (Celje, Słowenia)

W naszym społecznie zaangażowanym i zorientowanym na przyszłość muzeum badamy istotne kwestie związane z konsekwencjami aktualnego stylu życia i dążymy do promowania i ułatwiania pozytywnych zmian.

Muzeum Walonii – prowincja Liège (Belgia)

Następna wystawa rozpocznie się w 2022 roku i będzie poświęcona śmieciom, głównie w Walonii, ale również w Belgii i Europie. Dlatego interesuje nas udział w tym projekcie europejskim i wymiana doświadczeń z innymi muzeami, począwszy od Domu Historii Europejskiej.

Rumuńskie Muzeum Kultury Chłopskiej (Bukareszt, Rumunia)

W Rumuńskim Muzeum Kultury Chłopskiej organizujemy badania etnologiczne i wystawy dotyczące bieżących kluczowych kwestii społeczno-kulturowych. Niektóre z nich koncentrują się na badaniach ściśle związanych z zagadnieniem śmieci.

Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (Austria)

Muzeum Historii Naturalnej chce wnosić znaczący wkład w zrównoważony rozwój Austrii, Europy i świata. Dążymy do osiągnięcia tego celu dzięki wysokiej jakości badaniom dyscyplinarnym, interdyscyplinarnym i partycypacyjnym. Otwieramy nasze zbiory dla szerszego grona odbiorców z wykorzystaniem technologii cyfrowych, stosujemy innowacyjne, inkluzywne i inspirujące podejście do przekazywania wiedzy oraz dążymy do pełnej neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2030 r.

Państwowe Muzeum Etnograficzne (Warszawa, Polska)

Bierzemy udział w inicjatywie Domu Historii Europejskiej, ponieważ znaleźliśmy punkty wspólne łączące nasze projekty i wystawy z partnerstwem na temat historii odpadów. Projekt ten stanowi doskonałą okazję dla naszego wewnętrznego zespołu ds. ekologii – inicjatywy skoncentrowanej na zrównoważonym rozwoju – do refleksji nad odpadami. Daje nam to też możliwość ponownego przyjrzenia się naszym zbiorom. Z przyjemnością podzielimy się naszym doświadczeniem i wiedzą z muzeami z całej Europy.