Tentoonstelling van het Huis van de Europese geschiedenis trekt de wijde wereld in: Fake for Real. Een geschiedenis van vervalsingen
De oude Grieken – zo klinkt de mythe – slaagden erin om met een houten paard hun vijand om de tuin te leiden en de muren van de stad Troje binnen te dringen. Eeuwenlang al worden vervalsingen en oplichterij ingezet om bepaalde doelstellingen te bereiken, zowel in het kader van oorlog, politiek en economie als op andere gebieden van menselijke activiteit. De tentoonstelling “Fake for Real. Een geschiedenis van vervalsingen”, die ruim een jaar geleden de deuren opende in het Huis van de Europese geschiedenis in Brussel, gaat dieper in op dit thema. Nu gaat het op tournee in Thessaloniki, Sofia, Boedapest, Boekarest en een nog aan te kondigen locatie.
“Fake for Real” laat bezoekers kennismaken met een selectie uit de talrijke voorbeelden van namaak en vervalsing die de geschiedenis rijk is. De tentoonstelling schetst de historische omstandigheden waarin vervalsingen opduiken, gaat op zoek naar de onderliggende belangen en beweegredenen en laat telkens zien wat de gevolgen waren. Vervolgens ziet de bezoeker hoe de waarheid uiteindelijk aan het licht kwam. “Fake for Real” is chronologisch opgebouwd rond zes grote thema’s en toont een selectie van meer dan 100 artefacten uit de collectie van het Huis van de Europese geschiedenis, aangevuld met films en interactieve spelletjes.
Wat is er te zien?
Aan de hand van een aantal casestudy’s vertellen we verhalen over vervalsing en bedrog: zo maakt de bezoeker kennis met de vermeende schenking van Constantijn, de gemanipuleerde biografieën van middeleeuwse heiligen en nagemaakte kunstwerken en consumptiegoederen. We tonen een uitgebreid scala aan voorwerpen, kunstwerken, afbeeldingen, documenten van historisch belang, kaarten waarop denkbeeldige gebieden staan afgebeeld, verdragen over hekserij en vervalste bewijzen om een Franse officier van spionage te beschuldigen – een verhaal dat de geschiedenis is ingegaan als de Dreyfusaffaire. Het laatste deel van de tentoonstelling is gewijd aan “Het tijdperk van post-truth?”. Met behulp van interactieve spelletjes en video’s kunnen bezoekers zelf aan factchecking doen, beslissen wat geschikt is voor publicatie en wat moet worden gecensureerd, en onze innovatieve “filterbubbel” uitproberen die laat zien hoe sociale media werken. De tentoonstelling eindigt met een interactieve tijdlijn over Russische desinformatie en een meeslepende artistieke installatie over hetzelfde onderwerp in de context van de huidige oorlog. Alle stukken tonen op een treffende en unieke manier hoe mensen vat willen krijgen op de wereld of bepaalde dingen doelbewust verkeerd willen voorstellen.
Bezoekerservaring
De tentoonstelling stimuleert de bezoekers na te denken over de manier waarop onwaarheden worden verteld en vervalsingen worden gemaakt en over de beweegredenen die hierachter schuilen. Er wordt ook uitgelegd dat deze onwaarheden door middel van een kritische houding, de wetenschap of simpelweg door nieuwsgierigheid uiteindelijk worden ontmaskerd. “Fake for Real” biedt een dieper inzicht in de verschillende betekenissen die in de loop van de geschiedenis werden toegekend aan de begrippen waarheid, vervalsing en bewijs.
De motieven, strategieën en methoden van bedriegers en vervalsers komen voort uit bepaalde politieke en maatschappelijke omstandigheden. Toch blijkt het een universeel kenmerk van de mens om in vervalsingen te geloven, en zijn de beweegredenen die mensen ertoe aanzetten anderen te misleiden evenzeer universeel. De tentoonstelling heeft vooral tot doel mediageletterdheid te bevorderen, historische voorbeelden te geven om mensen te stimuleren kritisch na te denken, en de bezoekers tips te geven om in deze tijd om te gaan met desinformatie.
Wie we zijn
Het Huis van de Europese geschiedenis opende zijn deuren in mei 2017 in de Europese wijk in Brussel. Met de permanente collectie van het museum worden bezoekers ondergedompeld in de geschiedenis van de negentiende en twintigste eeuw en de mijlpalen van de Europese integratie. In het museum wordt een trans-Europees perspectief gehanteerd om de diversiteit van het continent en de uiteenlopende interpretaties van de Europese geschiedenis te belichten. Via deze links vindt u meer info over ons en de tentoonstelling “Fake for Real” in Brussel.
Praktische informatie
Omschrijving van de tentoonstelling: Kant-en-klare rondreizende verhalende tentoonstelling met museumstukken, interactieve elementen en multimedia
Omschrijving van de gastinstelling: Musea of centra met een museumfunctie en bibliotheken
Minimumvoorwaarden waaraan de gastinstelling moet voldoen:
• lokale partner die in het Engels kan communiceren
• zorg voor een constante temperatuur en relatieve vochtigheid voor de objecten tijdens de tentoonstelling
• personeel dat voldoende is opgeleid om de tentoonstellingsstukken te hanteren
• technisch personeel en ervaren educatieve medewerkers om educatieve programma’s te verzorgen
• potentieel hoge bezoekersaantallen
Vergoeding: De tentoonstelling wordt gratis aangeboden
Duur: Ten minste 3 maanden
Benodigde tentoonstellingsruimte: Ten minste 300 m2
Beschikbare periode: 28/07/2025 - 16/11/2025
Kosten ten laste van de gastinstelling: Vervoerskosten in één richting en verzekering van de tentoonstelling in de eigen gebouwen, onderhoud ter plaatse, plaatselijke publiciteitscampagne, tussentijdse opslag (indien nodig)
Bijdrage van het Huis van de Europese geschiedenis: Alle benodigde materiële activa: tentoonstellingsstukken, tentoonstellingsteksten in 2 of 3 talen (Engels + 1 of 2 lokale talen), vitrines, zetwerk, ontwerp, audiovisuele apparatuur en verlichting
Partnerschap: Het Huis van de Europese geschiedenis staat open voor samenwerking met het gastmuseum als aanvulling op de tentoonstelling, bijvoorbeeld voor evenementen en extra materiaal.
Contact: Raluca Neamu – Projectmanager, Rondreizende tentoonstelling / E-mail – Tel.: +32 47 47 01 435
Artikelen en persberichten
Leaflet - Fake For Real touring exhibition
English (363.43 KB - PDF)