Europa nu

Ga met ons mee op een meertalige rondleiding door de nieuwe ruimte op de 6e verdieping van onze permanente tentoonstelling - getiteld 'Europa Nu'. Ontdek de vele uitdagingen waar Europa vandaag de dag voor staat - klimaatverandering, haar koloniale erfenis, Brexit en de Covid pandemie, om er maar een paar te noemen.

Deze video is gemaakt op 9 mei 2021 - Europadag - voor de opening van Europa Nu op de 6e verdieping van het Huis van de Europese geschiedenis.

Nobelprijs voor de vrede

In 2012 ontving de Europese Unie de Nobelprijs voor de vrede. Hiermee erkende het Nobelcomité de verwezenlijkingen van de EU op het gebied van de bevordering van verzoening, vrede, democratie, mensenrechten en sociaal welzijn.

De afgelopen jaren heeft de Europese Unie echter een aantal crises doorgemaakt, waardoor ze onder grote druk is komen te staan.

Economische en monetaire kwesties, de migratiecrisis, terrorisme, de brexit en andere dramatische gebeurtenissen van deze tijd laten zien hoe kwetsbaar en tegenstrijdig de huidige realiteit is.

Medaille Nobelprijs voor de vrede, Oslo, Noorwegen, 2012, Replica © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Klimaatverandering

De klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van deze tijd en vormt een bedreiging voor ons voortbestaan op aarde. De door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde, die wordt veroorzaakt door CO2-uitstoot en industriële vervuiling, vernietigt hele ecosystemen en maakt onze levenswijze onhoudbaar.

“Fridays for Future”, een initiatief van de jonge Zweedse activiste Greta Thunberg, is uitgegroeid tot een wereldwijd klimaatprotest, waarbij studenten een ingrijpende ecologische koerswijziging eisen.

De klimaatverandering vormt een concrete bedreiging voor de toekomstperspectieven van de 15‑jarigen van vandaag.

Spandoek gebruikt tijdens “Youth for Climate”-demonstraties, Brussel, België, 2019, Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Brexit

Voor het eerst in de geschiedenis besloot een lidstaat de EU te verlaten.

Naar aanleiding van de uitkomst van een polariserend referendum stelde het Verenigd Koninkrijk artikel 50 van het Verdrag van Lissabon in werking. Zo kwam op 31 januari 2020 na 47 jaar een einde aan het Britse lidmaatschap.

Toen de vlag aan het gebouw van het Comité van de Regio’s in Brussel eenmaal was gestreken en was toegevoegd aan de collectie van het Huis van de Europese geschiedenis, was dit historische moment een feit.

De Britse vlag die aan het Jacques Delors-gebouw van het Comité van de Regio’s hing, Brussel, België, 2019-2020 © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Koloniaal erfgoed

Eeuwenlang bracht het Europese koloniale bewind over uitgestrekte gebieden en regio’s overal ter wereld rijkdom en hulpbronnen naar Europa, terwijl de lokale inwoners werden onderdrukt en tot armoede gebracht.

Het beeld van Niyi Olagunju symboliseert de gebrokenheid van identiteit, voortkomend uit de traumatiserende ervaring van het kolonialisme. Voorwerpen met spirituele, religieuze, sociale of maatschappelijke betekenis kwamen in Europese musea terecht. Deze toe-eigening en overname van Afrikaanse geschiedenis, cultuur en tradities is in strijd met de oorspronkelijke bedoeling van de voorwerpen en leidt tot historische ontworteling.

Al lang klinkt de oproep om voorwerpen met een twijfelachtige herkomst terug te geven. Sommige Europese landen zijn daarom begonnen hun museumcollecties tegen het licht te houden.

“Baga Nimba” - Niyi Olagunju (geboren in 1981), Verenigd Koninkrijk-Nigeria, 2019, Kunstmatig verouderd hout en verguld brons © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Oorlogen

In Europa zijn oorlog en militaire conflicten nog niet uitgeroeid, ook al zijn de lidstaten van de EU erin geslaagd geen oorlog met elkaar te voeren. De Russisch-Georgische oorlog in 2008, de Russische annexatie van de Krim in 2014, het bevroren conflict in Donetsk en Loehansk en de grenscrisis tussen Armenië en Azerbeidzjan die in 2022 tot een korte oorlog leidde, laten stuk voor stuk zien dat vrede niet als vanzelfsprekend mag worden beschouwd.

In februari 2022 begon Rusland een illegale militaire invasie van Oekraïne. De oorlog escaleert steeds verder, waardoor het concept van veiligheid van het Westen op losse schroeven komt te staan en Rusland bovendien dreigt tactische kernwapens te gebruiken. Sommige deskundigen waarschuwen dat we nog nooit zo dicht bij een Derde Wereldoorlog zijn geweest.

Deur van een personenauto die is beschoten door het Russische leger, Irpin, regio Kyiv, Oekraïne, 2022, Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Solidariteit met vluchtelingen

Sinds februari 2022 verdedigt het Oekraïense leger het land tegen de illegale Russische invasie, met militaire steun van de NAVO en de Europese Unie. De oorlog heeft geleid tot onvoorstelbaar lijden en verwoesting waarbij tienduizenden soldaten en burgers zijn omgekomen of gewond geraakt.

Miljoenen mensen, en dan vooral vrouwen en kinderen, zijn Oekraïne ontvlucht en hebben onderdak gevonden in de landen van de Europese Unie. De Russische agressie tegen Oekraïne heeft de EU-lidstaten nader tot elkaar gebracht en een golf van solidariteit op het hele continent teweeggebracht. Maatschappelijke organisaties en ngo’s helpen de vluchtelingen bij te komen van de verschrikkingen van de oorlog.

T-shirt met de tekst “Ik ben hier om u te helpen”, gedragen door vrijwilligers die Oekraïense vluchtelingen verwelkomen aan de Roemeense grens, Dan Perjovschi (geboren 1961), Vereniging Seneca (SNK), Boekarest, Roemenië, 2022

Pandemie

De COVID-19-pandemie heeft de menselijke kwetsbaarheid blootgelegd en de Europese solidariteit op de proef gesteld.

Aan het begin van de pandemie kwamen Europese landen ieder met een individuele respons, waarbij grenzen op slot gingen, reisbeperkingen werden ingevoerd en burgerlijke vrijheden aan banden werden gelegd. Critici vrezen dat de beperking van fundamentele vrijheden langere tijd zal aanhouden.

Niettemin ontstond er – te midden van alle tegenspoed – een golf van solidariteit onder de burgers. In de tussentijd hebben de lidstaten en de EU-instellingen samen afspraken gemaakt over een uniek herstelprogramma, dat bedoeld is ter ondersteuning van de samenlevingen en economieën die het zwaarst door de pandemie zijn getroffen.

“Handmasker” - Anna Vasof (geboren in 1985), Wenen, Oostenrijk, maart 2020, Keramiek © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

De digitale revolutie

Door nieuwe technologieën ondergaat de manier waarop we leven, communiceren en onderlinge interacties aangaan ingrijpende veranderingen. De interconnectiviteit in de wereld neemt toe, hetgeen niet alleen tal van mogelijkheden biedt maar ook nieuwe risico’s oplevert.

Data wordt tegenwoordig beschouwd als de “nieuwe olie”, waardoor digitale privacy een van de grootste uitdagingen van onze tijd is geworden. Het verzamelen van informatie over ons gedrag, onze gedachten en onze verlangens stelt ondernemingen in staat ons leven en de keuzes die we maken te beïnvloeden en te manipuleren. Dankzij nieuwe communicatiemiddelen is de weg nu vrij voor verregaand toezicht en snelle verspreiding van desinformatie.

Zonder dat we er erg in hebben, kan het democratische proces van hele samenlevingen worden ondermijnd en kunnen burgers hun keuzevrijheid verliezen.

“Pixelhead” gebruikt als antisurveillancemasker, Martin Backes (geboren 1977), Duitsland, 2010, Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Terrorisme

Terrorisme vormt een bedreiging voor de veiligheid en het democratisch bestel van Europa en maakt tegenwoordig overal ter wereld deel uit van de hedendaagse samenleving. De islamistische of extreemrechtse terroristische aanslagen die overal in Europa plaatsvinden, zijn een gewelddadige manier om uitdrukking te geven aan ideeën die in schril contrast staan met de waarden van diversiteit en pluralisme.

Extreme ideologieën putten dikwijls inspiratie uit religieus fundamentalisme of ideologieën die teruggrijpen op het verleden.

Als tegenreactie op dergelijke uitingen van haat en geweld kwam de bevolking al snel met uitingen van solidariteit en de oproep om elkaar te aanvaarden en in vrede samen te leven.

Solidariteitsbetoon na rechts-extremistische terroristische aanslagen, Oslo en Utoya, Noorwegen, juli 2011 © Riksarkivet, Oslo, Noorwegen

Kartonnen bord met een solidariteitsboodschap achtergelaten na de terroristische aanslagen in Madrid, 2004, Museo del Ferrocarril de Madrid

In het spoor van mijn Europa

Wat brengt mensen in Europa samen? De diversiteit van Europa komt grotendeels voort uit grensoverschrijdende ontmoetingen en culturele uitwisselingen.

Geef op de kaart aan, net als de anderen die je voorgingen met dit experiment, wat jouw connectie is met plaatsen in Europa en daarbuiten.

In het spoor van mijn Europa © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Maalstroom van de geschiedenis

Deze spiraalvormige sculptuur domineert de hoofdtrap van het museum en bestaat uit 27 historische citaten die de voortdurend veranderende interpretatie van de Europese geschiedenis voorstellen.

Bouwterrein Eastman – Renovatie van het gebouw van het Huis van de Europese geschiedenis © Europese Unie – Huis van de Europese geschiedenis 2016 / Benoit Bourgeois

Maalstroom van de geschiedenis

Bekijk de citaten ook digitaal en stem op je lievelingscitaat.

Maalstroom van de geschiedenis © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Europese landschappen

Vanuit de lucht bekijk je de sporen die de geschiedenis op het grondgebied van Europa heeft achtergelaten echt van een andere kant. Europa kent voornamelijk cultuurlandschappen die de sporen dragen van menselijke activiteit, in goede en slechte zin. De geschiedenis heeft tot een opmerkelijke verscheidenheid geleid en laat opvallende overeenkomsten en verschillen zien.

Europese landschappen © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Kijk op Europa

Neem aan de hand van webcams en kunstwerken een kijkje in het heden en verleden van Europese steden. Stel je eigen virtuele rondleiding samen en duik helemaal onder in je creatie door deze met een van de drie apparaten op de muur te projecteren.

Kijk op Europa © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België

Mijn Huis van de Europese geschiedenis

Mijn Huis van de Europese geschiedenis is een uniek samenwerkingsproject waarin persoonlijke verhalen over Europa worden verzameld. De verhalen zijn ondergebracht in tijdvakken en elk verhaal speelt zich af op een specifieke geografische locatie. Gebruik de interactieve kaart om in de verhalen te duiken of meld je aan om je eigen Europese herinnering toe te voegen en te delen.

Mijn Huis van de Europese geschiedenis © Huis van de Europese geschiedenis, Brussel, België